Towarzystwo 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego

Adres:31-141 Kraków ul. Krowoderska 5/2a

8 Pułk Ułanów dawniej i dziś:

1. Powstanie pułku i okres 20-lecia międzywojennego:

Pułk powstał 26 października 1918 roku w wyniku przejścia w całości do Wojska Polskiego 1 Pułku Ułanów Austro – Węgierskich, którego 1 dywizjon ( w sile 300 szabel ) wystawił w listopadzie 1784 roku we Lwowie ówczesny major wojsk austriackich – ks. Józef Poniatowski. Pułk służąc w armii austriackiej przetrwał w czysto polskim składzie z przewagą polskich oficerów.

Przejście zorganizował rotmistrz Stefan Dębiński i rotmistrz Stefan Zabielski, dnia 01.11.1918r. Pułk w tym czasie powraca ze wschodu w pełnym stanie osobowym ( okradziony tylko przez Ukraińców z taborów ) poprzez Klucze do swoich macierzystych koszar w Rakowickich, początkowo nosi nazwę 1 Pułk Ułanów Ziemi Krakowskiej, później po reorganizacji Armii Polskiej otrzymuje w dniu 14.01.1919 nazwę 8 Pułk Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego jako jeden z dwóch pułków wsłanych. Po uzyskaniu gotowości bojowej 1 szwadron dnia 19.01.1919r. wyrusza na front cieszyński, a reszta pułku w 2 rzutach dociera na front wołyński. W wojnie polsko-bolszewickiej w sławił się licznymi zagonami ( Koziatyń ), szarżami ( pod Równem ) oraz bitwą z armią komdadmirała Budionnego pod Komorowem, gdzie walnie przyczynił się do jego pokonania. Pierwszy sztandar pułk otrzymuje w 1920 roku w Taraszczy podczas pobytu na Ukrainie. Ufundowały go matki, żony i siostry ułanów, przedstawiał on ryngraf z Matką Boską Częstochowską na tle dwóch skrzyżowanych szabel. Święto pułkowe obchodzono 19 marca, w dniu imienin ks. Józefa.

Listopad 1918 r. – marzec 1939 r.: Rakowice koło Krakowa; dodatkowo od maja 1921 r. ( po wyjściu 2 pułku szwoleżerów ), koszary w Kobierzynie. W marcu 1939 r. Rakowice oddano lotnikom, a pułk zajął koszary na Zakrzówku ( Kobierzyn ), koncentrując się na prawym brzegu Wisły.

Do II wojny światowej przystąpił w składzie Krakowskiej Brygady Kawalerii ( 3Pułk Ułanów Śląskich, 8 Pułk Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego, 5 Pułk Strzelców Konnych, 5 Dywizjon Artylerii Konnej, 5 Szwadron Pionierów, 51 dywizjon pancerny, 85 bateria artylerii plot ).

Na Kampanie Wrześniową 1939 roku wychodzi pułk w składzie Krakowskiej Brygady Kawalerii, należącej do armii „Kraków”. Boje pod Ligotą Woźnicką ( 02.09 ), Szczekocinami (03.09, pułk odcięty od brygady ), obrona linii Nidy ( 04.09 ), Wierzbnik ( 07 – 08.0 9), Solec nad Wisłą ( 08 – 09.09, obrona linii Wisły i Kraśnika w składzie Warszawskiej Brygady Pancernej (12 -14.09). Od 18.09 pułk działa w składzie kombinowanej brygady kawalerii pułkownika Adama Bogoria-Zakrzewskiego. Boje:19.09 Krasnystaw, 21-22.09 Czartowczyk, 23.09 Jacnia. Większość pododdziałów pułku w drodze na Węgry dostają się do niewoli bolszewickiej 27 września pod Biłgorajem. Granicę węgierską przekraczają tylko niedobitki 4 szwadronu oderwanego od pułku w dniu 03.09 ( pozostał on przy brygadzie i odmówił kapitulacji pod Tomaszowem ).

Sztandar pułku został odesłany do Ośrodka Zapasowego Krakowskiej BK w Dębicy, skąd maj Tadeusz Plackowski eskortował go na wschód, prawdopodobnie wraz z innymi sztandarami KBK zostały ukryte we wsi Uhrynów w połowie drogi z Brodów do Rohatyna, do dzisiaj nie odnaleziony.

Częściowo odtworzono pułk w kampanii francuskiej 1940r. w Lotaryngii, pod dowództwem ppłk dypl. Włodzimierza Kasperskiego. Hinsing-Schweix ( 14-15.06 ), Bennstorff-Guermange-Azoudange (16.06.1940r.), Lagarde(17-18.06), Ogeviller ( 19.06 ), Baccarat-Raon L Etappe ( 20-21.06). W dniu 21.06.1040r. rozwiązanie pułku i przebijanie się małymi grupami na południe Francji, część oddziałów dostaje się do niewoli, a nielicznym udaje się dotrzeć do Szwajcarii.

W kraju w czasie II wojny światowej pułk bierze udział we wszystkich akcjach Amii Krajowej w obwodzie Pińczowskim i Krakowskim w okresie jesieni 1944- stycznia 1945 r. w składzie Krakowskiej Brygady Kawalerii.

Barwa jednolita pułku, słonecznikowa („stare złoto”) barwy tej były proporczyki , otoki i lampasy pułku. Na naramiennikach zamiast numerów widniały monogramy ( mitra ) ks. Józefa Poniatowskiego. Były to wyróżniki dla każdego pułku.

2. Okres po II wojnie światowej:

W latach 70-tych dochodzi do spotkania się byłych żołnierzy i ich rodzin na msz św. za poległych kolegów zawsze 19 marca, na jednym ze spotkań zapada decyzja powołania rodziny pułkowej.

70 lat po wymarszu z Krakowa „Siódemki Beliny”, w 1984 roku po zawieszeniu stanu wojennego, w Krakowie powstała 8 Konna Drużyna Harcerska im. 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego. Powstanie tej drużyny można uznać za początek Kawalerii III Rzeczpospolitej.

3. Działalność w III Rzeczpospolitej ( powstanie Szwadronu „NIEPOŁOMICE”, obecnie Szwadronu Kawalerii Ochotniczej w barwach 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego ):

W drugi dzień Świąt Wielkanocnych 2004 roku spotyka się grupa znajomych połączonych wspólną ideą, dla których pasją życia była jazda konna oraz umiłowanie polskich tradycji kawaleryjskich. Z tej rozmowy zrodził się pomysł na utworzenie Samodzielnej Grupy Operacyjnej Kawalerii „NIEPOŁOMICE” działającej w barwach 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego, która kilka miesięcy później kontynuuje tradycje 8PU jako grupa rekonstrukcyjna. Jednocześnie od początku postanowiono przyjąć złotożółte barwy oraz kultywować tradycje najbardziej „małopolskiego” z istniejących w historii pułków kawaleryjskich – 8 Pułku Ułanów księcia Józefa Poniatowskiego. W listopadzie 2005 roku zostaje zarejestrowane Stowarzyszenie Szwadron NIEPOŁOMICE w barwach 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego. Jedną z pierwszych decyzji Zarządu Stowarzyszenia było ustanowienie Odznaki Szwadronu nawiązującej symboliką do Odznaki Pułkowej 8 Pułku Ułanów, której nadanie odbywa się w dzień Święta Pułku i jest dla każdego otrzymującego wielkim zaszczytem.

Stały napływ ochotników rozmiłowanych w koniach i kawalerii z miesiąca na miesiąc pozwalał poszerzać grono mundurowych członków grupy oraz jej sympatyków.

Poza startami w różnego rodzaju zawodach – w tym coraz częściej w zawodach militari – wpisywał się Szwadron w krajobraz Krakowa, Małopolski i kraju biorąc regularnie udział w obchodach świąt państwowych i innych uroczystości patriotycznych.

Nawiązując ścisłe kontakty i współpracę z Kołem Pułkowych 8 Pułku Ułanów w Krakowie grupa jeszcze bardziej zrosła się z tradycjami tegoż Pułku.

Najważniejszą datą w kalendarzu stał się dzień imienin Szefa Pułku – Józefa Poniatowskiego – dzień 19 marca, w którym czcimy pamięć jego oraz wszystkim ułanów służących w 8 Pułku.

W dniu 11 listopada 2006 roku podczas uroczystego apelu na dziedzińcu Zamku Wawelskiego Szwadron otrzymał swój wymarzony Sztandar. Tak jak i odznaka nawiązuje on symboliką do Sztandaru 8 Pułku Ułanów. Sztandar został ufundowany przez Prezydenta Królewskiego Miasta Krakowa i poświęcony w dniu nadania przez Księdza Kardynała Stanisława Dziwisza w Katedrze Wawelskiej.

Od pierwszej wizyty w sierpniu 2007 roku, aż do dnia dzisiejszego swoistą Mekką dla Szwadronu stały się pola ostatniej wielkiej bitwy kawaleryjskiej – Bitwy pod Komarowem, gdzie członkowie Szwadronu docierają rajdem konnym. To w tej bitwie 8 Pułk Ułanów księcia Józefa Poniatowskiego okrył się nieśmiertelną chwałą idąc na czele szarży decydującej o zwycięstwie nad Konnicą Budionnego. Ułani Szwadronu Niepołomice również wpisali się w duże wydarzenia kawaleryjskie, jaki było w 2013 roku uczestnictwo w „Wielkiej Rewii Kawalerii” na Krakowskich Błoniach, wzorowanej na tej pierwotnej z 1933 roku. Brali również udział w scenach batalistycznych takich filmów jak: „Bitwa Warszawska 1920” – Jerzego Hofmana, kręconych właśnie na historycznych polach komarowskich oraz „Hubala” i „Rokitna”. Natomiast w 2016 roku z ich udziałem został nakręcony kolejny odcinek historycznego cyklu „Sensacje XX wieku” Bogusława Wołoszańskiego o zwycięskiej „Bitwie pod Komarowem”.

W grudniu 2017 roku podczas walnego zebrania członków stowarzyszenia, została podjęta uchwała o zmianie jego nazwy na „Towarzystwo 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego”, w skład którego wchodzi między innymi konny oddział o nowej nazwie „Szwadron Kawalerii Ochotniczej w barwach 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego.”

Pielęgnowanie chlubnych tradycji polskiej kawalerii, chwalebnych czynów ułanów najstarszego z jej pułków, dbałość o wiernych towarzyszy – konie, dążenie do doskonałości w kompletowaniu mundurów, oporządzenia, rzędów i wszystkich przynależnych kawalerzyście cech od początku ułani ochotnicy Szwadronu Kawalerii Ochotniczej w barwach 8 PU ks. J. Poniatowskiego stawiają na pierwszym miejscu !!!

Opracował por. kaw. och. Franciszek Paweł Żmudzki

Członkowie oddziału

rtm. kaw. och. Jan Znamiec
ur. 27 grudnia 1966 roku w Krakowie - rotmistrz Kawalerii Ochotniczej. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wykonuje zawód adwokata w Krakowie od 1995 roku. Współzałożyciel i dowódca Szwadronu Kawalerii Ochotniczej w barwach 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego. Członek Kawaleryjskiego Klubu Myśliwskiego. W Federacji Kawalerii Ochotniczej pełnił funkcję Sędziego Sądu Honorowego, członka Komisji Rewizyjnej. Od kwietnia 2017 pełni obowiązki Prezesa Federacji Kawalerii Ochotniczej. Odznaczony srebrny krzyżem zasługi, medalami pro patriae, pro memoriae, złotym medalem opiekuna miejsc pamięci narodowej, złotym medalem zasłużony dla pożarnictwa. Kawaler odznak honorowych Szwadronu Reprezentacyjnego WP, Stowarzyszenia Szwadron Jazdy RP, Kawalerii Ochotniczej w barwach 8 Pułku Ułanów, 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich, 3 Pułku Ułanów, Pułku 3 Strzelców Konnych, 5 Pułku Strzelców Konnych. Zawodnik dyscypliny militari oraz posiadający III klasę sportową w dyscyplinie jeździeckiej skoki przez przeszkody.
Dowódca oddziału
rtm.kaw.och. Franciszek Żmudzki
Urodził się 15 października 1964 roku w Katowicach, absolwent Krakowskiej AWF, ukończył również podyplomowe studia Zarządzania i Bankowości na Uniwersytecie Ekonomicznym i podyplomowe studia Retoryki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zawodowo zajmuje się doradztwem ubezpieczeniowym i inwestycyjnym, żonaty, ma dwóch dorosłych synów. Z kawalerią związany od listopada 2004 roku, współtwórca Stowarzyszenia Szwadron Niepołomice w Barwach 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego – obecnie Towarzystwo 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego, w którym pełni funkcję V-ce Prezesa. Prawo do noszenia żółtych barwy 8 PU otrzymał w marcu 2005 roku na Wawelu od prof. Jacka Woźniakowskiego podoficera 8 Pułku Ułanów. Obowiązki dowódcy oddziału przejął 17 marca 2018 roku w dniu Święta Pułkowego.
W kwietniu 2009 roku zajął VI miejsce w Zawodach Militari w Poznaniu, wraz ze swoim przyjacielem, koniem odbył wiele oficjalnych i nie oficjalnych imprez kawaleryjskich, np. brał udział w kręceniu ujęć do filmu „1920 Bitwa Warszawska” Jerzego Hofmana oraz w Wielkiej Rewii Kawalerii na Krakowskich Błoniach w 2013 roku, w 80 rocznicę tego wydarzenia. Współtwórca „Regulaminów FKO RP”, odznaczony między innymi Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem „Pro Patria” , „Pro Memoria”, złotym medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej i innymi. Ukończył kurs Instruktora Rekreacji Ruchowej ze specjalnością Jazda Konna i jest posiadaczem Złotej Odznaki PZJ.